چرا چاق میشم؟ بررسی علتهای واقعی و ارائه راهحلهای عملی
اگر شما هم جزو افرادی هستید که بهصورت ناگهانی یا تدریجی چاق میشوید و نمیدانید چرا، کاملاً طبیعیه که بسیاری از افراد وقتی افزایش وزن را تجربه میکنند، اولین تصورشان این است که حتما غذای زیادی میخورم، اما حقیقت بسیار پیچیدهتر است. چاقی همیشه نتیجه پرخوری نیست؛ گاهی هورمونها، استرس، خواب، ژنها، داروها، تغذیه پنهان، متابولیسم و حتی مشکلات روحی باعث افزایش وزن ناگهانی میشوند.
در این مقاله از رازطب بهطور کامل بررسی میکنیم:
- چرا چاق میشیم؟
- مهمترین دلیلهای علمی چاقی
- چاقی ناگهانی نشانه چیست؟
- چطور بفهمیم چاقیمان هورمونی است؟
- جدول شاخص BMI و تشخیص چاقی
بهترین راهحلها برای درمان چاقی
چاقی چیست؟
چاقی به تجمع غیرطبیعی و بیش از حد چربی در بدن گفته میشود که سلامتی را تهدید میکند. زمانی فرد چاق محسوب میشود که طبق معیار جهانی BMI (شاخص توده بدنی) مقدار عددی BMI او بالاتر از 30 باشد. چاقی فقط یک مشکل ظاهری نیست؛ یک بیماری مزمن محسوب میشود که میتواند:
- دیابت
- فشار خون
- کبد چرب
- مشکلات مفصلی
- اختلالات خواب
- بیماری قلبی را ایجاد کند.
چرا چاق میشم؟ (12 علت واقعی و علمی چاقی)
1- اختلال در تعادل کالری (مهمترین دلیل چاقی)
وقتی کالری دریافتی بیشتر از کالری مصرفی باشد، بدن کالری اضافه را به چربی تبدیل کرده و ذخیره میکند، این موضوع شایعترین و رایجترین علت چاقی است.
2- چاقی هورمونی (تیروئید، کورتیزول، انسولین)
اگر بدن شما دچار اختلال هورمونی باشد، بدون پرخوری هم چاق میشوید.
مهمترین هورمونهای مؤثر در چاقی:
|
هورمون |
علت |
تاثیر |
|
تیروئید کمکار |
کاهش متابولیسم |
چاقی سریع، خستگی |
|
کورتیزول بالا |
استرس، بیخوابی |
تجمع چربی شکمی |
|
انسولین |
مقاومت به انسولین |
چاقی شکمی و افزایش اشتها |
|
هورمونهای جنسی |
یائسگی یا مشکلات مردانه |
افزایش ذخیره چربی |
اگر چاقی ناگهانی همراه با خستگی، ریزش مو، خواب زیاد یا افسردگی دارید – احتمال هورمونی بودن زیاد است.
3- ژنتیک (چاقی ارثی)
ژنهای مرتبط با متابولیسم و اشتها میتوانند 40 تا 70 درصد در افزایش وزن دخیل باشند همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی چاقی دارند، سریعتر چاق میشوند.
4- کمبود خواب
خواب کمتر از 6 ساعت در شب باعث افزایش:
- اشتها
- هورمون گرلین
- چربی شکمی میشود.
5- استرس شدید
استرس مزمن باعث افزایش کورتیزول میشود که چربیهای اضافه را در ناحیه شکم ذخیره میکند.
6- نشستن زیاد و کمبود تحرک
نشستن طولانیمدت باعث:
- کاهش متابولیسم
- کاهش چربیسوزی
- سوزاندن کمتر کالری میشود.
7- مصرف داروها
بعضی داروها باعث چاقی میشوند:
- داروهای افسردگی
- کورتونها
- داروهای خواب
- داروهای دیابت
اگر ناگهان چاق شدهاید، داروهای مصرفی را بررسی کنید.
8- سن و کاهش متابولیسم
بعد از سن 30 سالگی، سرعت چربیسوزی 10 تا 15 درصد کندتر میشود.
این یکی از علتهای شایع چاقی در بزرگسالان است.
9- نوشیدنیهای قندی (آبمیوه، نوشابه)
این نوشیدنیها کالری زیادی دارند اما احساس سیری نمیدهند و باعث تجمع چربی میشوند.
10- اختلالات روانی (پرخوری عصبی)
بسیاری از افراد هنگام استرس، ناراحتی یا بیحوصلگی، به سمت غذا میروند و دچار افزایش وزن میشوند.
11- غذاهای فرآوریشده
چیپس، پفک، فستفود، شیرینی، کیک و بیسکوییت دشمن لاغریاند و بهسرعت چربی را افزایش میدهند.
12- کمبود آب بدن
کمآبی باعث افزایش اشتها و کاهش چربیسوزی میشود.
انواع چاقی (شناخت نوع چاقی برای انتخاب درمان درست)
|
نوع چاقی |
نشانهها |
علت احتمالی |
|
چاقی شکمی |
دور کمر بالا |
کورتیزول، انسولین |
|
چاقی ران و باسن |
گلابی شکل |
ژنتیک، هورمون |
|
چاقی کل بدن |
پف عمومی |
کمتحرکی |
|
چاقی ناگهانی |
افزایش وزن سریع |
تیروئید، داروها |
محاسبه BMI برای تشخیص چاقی
فرمول محاسبه:
BMI = وزن (کیلوگرم) ÷ قد² (متر)
جدول تفسیر BMI
|
BMI |
وضعیت |
|
کمتر از 18.5 |
کموزن |
|
18.5 تا 24.9 |
نرمال |
|
25 تا 29.9 |
اضافه وزن |
|
30 تا 39.9 |
چاقی |
| بالای 40 | چاقی مفرط |
چطور چاقی را درمان کنیم؟ (10 راهحل عملی و علمی)
1- رژیم غذایی سالم
- نه رژیم سخت، نه حذف وعدهها!
- پروتئین بیشتر
- سبزیجات
- فیبر
- کربوهیدراتهای پیچیده
- حذف قندهای مصنوعی
2- اصلاح خواب
حداقل 7 ساعت خواب شبانه باعث کنترل اشتها و لاغری میشود.
3- ورزش هوازی + قدرتی
ترکیب این دو بهترین نتیجه را دارد:
- 30 دقیقه پیادهروی
- 3 روز تمرین قدرتی در هفته
4- درمان مشکلات هورمونی
اگر افزایش وزن بدون دلیل دارید، حتماً:
- آزمایش تیروئید
- تست قند خون
- تست هورمون جنسی را چک کنید.
5- کاهش استرس
روشهایی مثل:
- یوگا
- تنفس عمیق
- ورزش
- مدیتیشن
- به کاهش چاقی شکمی کمک میکنند.
6- مصرف آب کافی
روزانه حداقل 6–8 لیوان آب.
7- حذف نوشیدنیهای شیرین
آبمیوه طبیعی نیز باعث چاقی میشود.
8- کنترل غذاهای فرآوریشده
فستفود و تنقلات را محدود کنید.
9- فعالیت روزمره بیشتر
بالا رفتن از پله، پیادهروی، ایستاده کار کردن.
10- مشاوره با متخصص تغذیه
داشتن برنامه غذایی شخصیسازیشده سریعترین راه برای کاهش وزن است.
خلاصه
در این مقاله متوجه شدیم که علت چاقی فقط به دلیل پرخوری یا ریزهخواری روزانه نیست. به علاوه، چاقی یک مسئله پیچیده است که به چندین فاکتور مهم بستگیدارد و تحت تأثیر تعاملات پیچیده دیگری قرار دارد. همچنین، انتخابهای هر فردی مانند رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی نقش اساسی در این عامل ایجاد میکند. در نهایت، نباید از تأثیرات پر رنگ محیط زندگی و همچنین فشارهای اجتماعی غافل شد. تنها با در نظر گرفتن تمامی این فاکتورها میتوان راه کاهش وزن و چاق نشدن رو میسر کرد.
بدون نظر